تشخیص و درمان گواتر

گواتر چیست؟
به‌ طور کل به هر نوع بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید گواتر می گویند. فرقی نمی‌کند که غده شما چقدر بزرگ شود یا کدام طرف آن بزرگ شود کلاً اگر به صورت غیر طبیعی غده تیروئید شما بزرگ‌ تر از حد معمول شود شما دچار گواتر خواهید هستید. توجه نمایید که غده تیروئید یک غده ای است که به شکل پروانه وار می باشد که در گردن و زیر سیب گلوی شما قرار دارد اگرچه معمولاً دچار شدن به این بیماری کاملاً بدون درد می‌باشد و عوارض خاصی را ندارد اما اگر این غده تیروئید شما در اثر این بیماری بیش از حد بزرگ شود می تواند باعث سرفه‌ های شدید شود و بلع غذا و آب را برای شما سخت سازد. یکی از شایع‌ ترین و بزرگ ‌ترین دلایل ابتلا به این بیماری کمبود ید در رژیم غذایی افراد می باشد. در بسیاری از کشور های بزرگ و صنعتی و پیشرفته مانند ایالات متحده که مصرف نمک ید دار در این کشور ها بسیار رایج می‌باشد؛ بیماری گواتر و بطور کل عموماً به دلیل ترشح بیش از حد و یا خیلی کم هورمون‌ های تیروئیدی به وجود می‌آید. همچنین می توانیم گواتر را یکی از عوارض کم ‌کاری تیروئید در نظر بگیریم. علاوه بر بیماری‌ گواتر دو نوع از بیماری ‌هایی که مربوط به غده تیروئید می باشند شامل کم ‌کاری و پر کاری تیروئید هستند. توجه نمایید که درمان این بیماری به عوامل بسیار زیادی مانند اندازه گواتر، و همچنین نشانه ‌ها و علت ‌های زمینه‌ای این بیماری دارد. یکی از خطراتی که ابتلا شدن به بیماری ‌های مربوط به تیروئید از جمله گواتر دارد داشتن این بیماری‌ در زنان باردار می باشد که می تواند بارداری آن ‌ها را تا حد بسیار زیادی به خطر بیندازد.



علائم گواتر
توجه نمایید که همان‌ طور که گفتیم این بیماری نشانه‌ ها و علائم اذیت کننده و بسیار شدیدی ندارد اما به ‌هرحال در صورتی‌ که این بیماری شدت بگیرد عوامل و نشانه هایی به وجود خواهد آمد که می‌تواند افراد را کلافه نماید. برای مثال خستگی عمومی و ضعف بیش از حد همچنین کم تحمل شدن در برابر سرما، یبوست، پف کردن صورت، گرفتگی صدا، پریدن رنگ صورت از علائم عمده این بیماری هستند که می‌توانند در افرادی که دچار بیماری گواتر هستند نمود پیدا کنند. همچنین در افرادی که کم ‌خونی دارند این علائم شدیدتر از افراد دیگر دیده می‌شود. توجه نمایید که اگر اندازه هر طرف تیروئید به صورت کاملاً قابل تشخیصی بزرگ ‌تر از بند آخر انگشت خود همان شخصی که بیمار شده است باشد آن شخص دچار گواتر شدید می باشد. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت بیماری گواتر به چهار درجه تقسیم می‌شود. درجه اول این بیماری تیروئید غیر قابل لمس و غیر قابل رویت می‌باشد. حتی در صورتی ‌که فرد گردن خود را به عقب خم کرده است نیز در مرحله یک ای هیچ گونه ورم و یا برآمدگی را روی گلوی اون مشاهده نمی‌کنیم. درجه دوم این بیماری درجه می باشد که تیروئید شخص قابل لمس می‌باشد اما قابل رویت نیست. در درجه سوم این بیماری غده تیروئید هم قابل لمس می‌باشد و هم قابل رویت می‌باشد. درجه چهارم این بیماری نیز تیروئید می‌باشد که از فاصله دور نیز هم به راحتی دیده می‌شود و هیچ نیازی برای لمس این بیماری وجود ندارد.

دلایل و عوارض بیماری گواتر
 توجه نمایید که دلایل مختلفی مانند کمبود ید در مواد غذایی گوناگون، ارث، مصرف بیش از حد غذاهایی مانند کلم، شلغم، چغندر، و عللی که هنوز شناخته نشده‌اند در دچار شدن به این بیماری موثر هستند. توجه نمایید که گواتر ها به انواع مختلفی مانند گواتر فامیلی، گواتر تک گیر، گواتر بومی، و گواتر چند ندولی تقسیم می‌شوند. همان‌ طور که پیش ‌تر گفتیم بیماری گواتر در جلوی گردن شما و در درون غده تیروئید شما  به وجود می آید. پیش ‌تر نیز گفتیم که غده تیروئید شما حالتی پروانه‌ای شکل دارد که از دو قطعه تشکیل شده‌است و در جلوی نای شما و در حنجره شما قرار دارد. توجه نمایید که بر خلاف تصورات عامیانه که افراد در گذشته داشته‌اند و باد کردن گلو را غمباد تلقی می‌نمودند، این بیماری هیچ ‌گونه ارتباطی با غم‌ ها و غصه‌ های عاطفی ندارد و تنها در اثر کمبود ید و ناهماهنگی در میزان ترشح غده تیروئید ایجاد می‌شود. توجه نمایید که گواتر های بسیار کوچکی که دیده نمی‌شوند و در زیبایی شما مشکلاتی را ایجاد نمی‌کنند نگران‌کننده نیستند اما گواتر و هنگامی ‌که بزرگ می‌شود و باعث اختلال در تنفس فرد و یا بلعیدن غذای فرد می شوند و یا سرفه و گرفتگی صدا در فرد ایجاد می‌کنند می‌تواند خطرناک باشد. همچنین دلایلی دیگری مانند کم‌ کاری و یا پر کاری تیروئید نیز می توانند علائم دیگر ابتلا شدن مبتلا بودن به این بیماری باشند. همچنین از خستگی بیش از حد و افزایش و یا کاهش غیر قابل توضیح وزن و همچنین تحریک‌ پذیری و اختلالات در خواب نیز می توانند عوارض دیگر این بیماری باشند.




آزمایش‌ های تشخیص بیماری گواتر
در صورتی ‌که شما مشکوک به این قضیه شدید که دارای بیماری گواتر هستید و یا در زیر گلوی خود بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید را حس نمودید، پس از این ‌که به پزشک مراجعه نمودید، پزشک انواع مختلف معاینه ‌های بالینی، اسکن‌ های تیروئید، آزمایش ‌های هورمونی، سونوگرافی، و یا بیوپسی را روی شما انجام می‌دهد تا بتواند از مبتلا بودن شما این بیماری اطمینان حاصل کند. توجه نمایید که یک برجستگی بیش از حد در گلوی شما ممکن است که یکی از دلایل مبتلا بودن به بیماری گواتر باشد اما این برآمدگی می‌تواند نشانه بیماری ‌های دیگری مانند سرطان گلو و یا سرطان تیروئید نیز باشد. آزمایش خون و همچنین استفاده از اشعه ایکس نیز می‌تواند در تشخیص این بیماری بسیار موثر باشد. توجه نمایید که طبیعی بودن به هورمون ‌های تیروئید در آزمایش خون شما دلیلی بر این نیست که شما گواتر ندارید و شما باید برای این ‌که اطمینان حاصل فرمایید که دچار این بیماری نیستید، حتماً باید از اسکن‌ های تیروئیدی استفاده کنید.



مراحل تشخیص بیماری گواتر
در مرحله اول آزمایش های هورمونی و آزمایش خون برای تست میزان هورمون ‌های تیروئیدی در خون شما گرفته می‌شود تا میزان کارکرد غده هیپوفیز شما را تعیین نماید. توجه نمایید که کم بودن میزان هورمون‌های شما نشان ‌دهنده کم ‌کاری غده تیروئید و زیاد بودن میزان هورمون ‌های شما نشان ‌دهنده زیاد بودن کارکرد غده تیروئید می‌شود. همچنین توجه نمایید که هنگامی‌که سطح هورمون‌ های تیروئیدی شما پایین باشد سطح هورمون محرک تیروئید بالا می باشد زیرا غده هیپوفیز شما سعی می‌کند که با تحریک غده تیروئید باعث شود که میزان هورمون ‌های تیروئیدی شما بیشتر شود. توجه نمایید که گواتر مرتبط با تیروئید پرکار با سطح بسیار بالای هورمون‌های تیروئیدی و همچنین سطح پایین هورمون محرک تیروئید تشخیص داده می شود. یکی دیگر از علل هایی که فرد می تواند به گواتر ای دچار شود تولید غیرطبیعی آنتی‌بادی ‌ها می باشد که آزمایش‌ های خون می‌توانند وجود این آنتی‌بادی ‌ها را در بدن فرد تعیین نمایند. سونوگرافی نیز یکی دیگر از مرحله ‌های و تشخیص این بیماری می باشد که یک دستگاهی روی گردن شما می‌چرخد و بازتاب امواج صوتی که از گردن شما رد می شود تصویری را روی صفحه کامپیوتر نمایش می‌دهد و باعث می‌شود که پزشک شما تغییر اندازه غده تیروئید شما را به راحتی تشخیص دهد و بفهمد که شما به بیماری گواتر دچار هستید یا خیر. اسکن تیروئید یکی دیگر از روش‌ هایی است که پزشکان می‌توانند با استفاده از آن مبتلا بودن شما به این بیماری را تشخیص دهند. در طول اسکن تیروئید یک ایزوتوپ رادیواکتیو به داخل رگ بدن شما تزریق می‌شود سپس شما باید روی تخت به صورتی که سرطان کاملاً کشیده می باشد دراز بکشید تا با استفاده از یک دوربین خاص پزشک بتواند تصاویر مختلفی را از غده تیروئید شما تهیه کند. توجه نمایید که زمان تمام شدن کار شما، کاملاً به زمانی بستگی دارد که ایزوتوپ ‌های رادیواکتیوی به رگ گردن شما برسد و باعث شوند که تصاویر وارده واضح شود. توجه نمایید که در هر فرد میزان این زمان کاملاً متغیر می باشد. اسکن‌ های تیروئیدی می‌توانند اطلاعات بسیار مناسبی را در رابطه با ماهیت، اندازه، و همچنین خوش‌خیمی و یا بدخیمی غده تیروئید شما فراهم نماید اما توجه نمایید که این روش نسبت به سونوگرافی کاملاً تهاجمی تر، گران ‌تر، و همچنین وقت ‌گیر تر می باشد و اگر شما قصد دارید ابتلاء بودن خود به این بیماری را تشخیص دهید سعی کن که حتماً از سونوگرافی استفاده نمایید. نمونه‌برداری و یا بیوپسی یکی دیگر از روش‌ هایی است که پزشکان از آن استفاده می‌کنند تا از مبتلا بودن شما به این بیماری اطمینان حاصل فرمایند و در طی این روش یک سوزن که بسیار ریز می باشد برای برداشتن نمونه از غده تیروئید وارد گلوی شما می‌شود و پس از انجام آزمایش‌ های گوناگون روی آن مشخص می‌شود که آیا شما گواتر دارید یا خیر.



 
روش‌ های پیشگیری از کمبود ید و مبتلا شدن به بیماری گواتر
 شما می‌توانید معمولاً از چند روش درمانی را آغاز کنید و کمبود ید بدن خودتان را تامین نمایید یکی از روش ‌های مرسوم استفاده از مکمل یاری می باشد، به این معنی که استفاده از قرص‌ های ید داری مانند یدات پتاسیم، روغن ید، و محلول لوب لوگل می توانند در ید رسانی به بدن شما مؤثر باشد. همچنین غنی‌سازی مواد خوراکی مانند نان، نمک، شیر، آب، و غذای کودک نیز می‌تواند مؤثر باشد به این صورت ک ید باید به صورت دستی به این مواد غذایی اضافه شود همچنین تغییر در عادات غذایی نیز یکی دیگر از روش ‌های ید رسانی به بدن می باشد. به این صورت که شما باید بیشتر از غذا های دریایی استفاده نمایید و از مواد غذایی که ضد ید می باشند خودداری کنید توجه نمایید که رعایت بهداشت و فعالیت ‌های عمومی نیز می‌تواند از دفع بی‌رویه ید در بدن شما  و ابتلا به گواتر جلوگیری نمایند.
 
افرادی که بیشتر در معرض دچار شدن به بیماری گواتر هستند
افرادی که مقادیر بسیار زیادی از غذا‌هایی مختلفی مانند شلغم، بادام ‌زمینی، و کلمه استفاده می‌کنند، افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند، افرادی که در رژیم غذایی آن ‌ها ید به مقدار بسیار پایینی وجود دارد، و همچنین افرادی که از دارو های خاصی مانند لیتیوم و کبالت استفاده می‌کنند بیشتر در معرض ابتلا به گواترقرار دارند. شما می‌توانید تنها با استفاده از تغییر در رژیم های غذایی خود میزان ابتلای خود را به این بیماری تا حد بسیار زیادی پایین بیاورید. توجه نمایید که شما می‌توانید خود را از دچار شدن به این به این بیماری مصون بدارید. توجه کنید که اگر شما به دلایل ارثی دچار این بیماری شوید کاری از دستتان بر نمی‌آید اما دلایل دیگری مانند کم بودن مصرف ید، چاقی بیش از حد می‌بود و کم‌کاری و پرکاری تیروئید اگر درمان نشوند و اگر راه چاره‌ای برای آن ‌ها پیدا نشود می‌تواند شما را به مبتلا شدن به این بیماری سوق دهند. سعی نمایید که با تغییر در رژیم غذایی خودتان و سبک زندگی‌ تان خود را از مبتلا شدن به این بیماری مصون بدارید و از داشتن زندگی شاد لذت ببرید.